بیماری سالک

بیماری سالک نوعی بیماری انگلی است که انگل لیشمانیا آن را به وجود می‌آورد.

انگل لیشمانیا در پشه‌های خاکی آلوده زندگی می‌کنند.

 در صورتی که این پشه‌های خاکی آلوده شما را نیش بزنند ممکن است به بیماری سالک که نام دیگران آن لیشمانیوز است مبتلا شوید.

بیماری سالک معمولاً در مناطق گرمسیر که پشه‌های خاکی آلوده به انگل لیشمانیا زندگی می‌کنند؛ شیوع زیادی دارد.

علائم و نشانه‌های بیماری سالک

 بیماری سالک ممکن است برای مدت طولانی علائم و نشانه ظاهری نداشته باشد.

بیماری سالک که ممکن است مشکلات پوستی ایجاد کند.

زخم‌های پوستی ممکن است تا چند هفته ادامه داشته باشند.

بیماری سالک همچنین ممکن است باعث ایجاد زخم در دهان، بینی و… شده و عوارضی مانند گرفتگی بینی، خونریزی از بینی، ایجاد مشکلات تنفسی و… شود.

این عوارض معمولاً دیرتر از زخم‌های پوستی ظاهر می‌شوند.

از دیگر عوارض و علائم بیماری سالک که معمولاً دیرتر ماه بعد از درگیری با عفونت ظاهر می‌شود کاهش وزن غیر طبیعی تب طولانی مدت، بزرگ شدن غیرطبیعی سایز طحال و کبد، ضعف توان بدنی، کاهش سلول‌های خونی و… است.

عوامل مستعد کننده بیماری سالک

• عدم رعایت بهداشت: وضع نامناسب بهداشت و عدم مدیریت زباله‌های شهری و صنعتی و فاضلاب‌های آلوده، زمینه را برای تخم گذاری انگل و تکثیر پشه‌های خاکی آلوده فراهم کرده و دسترسی این عفونت ها و میکروب ها را به انسان افزایش می‌دهد و باعث انتشار بیماری می‌شود.
• سوء تغذیه: رژیم غذایی نامناسب و کاهش مواد مغذی مانند غذاهای فاقد آهن، ویتامین پروتئین و… احتمال بروز بیماری را افزایش می‌دهد.
• مهاجرت به مناطق گرمسیر و پرخطر
• تغییرات دما، آب و هوا
• وجود برخی بیماری‌ها از جمله ایدز (ویروس HIV): بیماری ایدز با ضعیف کردن سیستم ایمنی، احتمال درگیری فرد به عفونت و بیماری سالک را تسهیل کرده و افرایش می دهد.

تشخیص بیماری سالک

افراد در صورت مشاهده زخم خصوصاً در کسانی که در مناطق آلوده به انگل لیشمانیا و پشه خاکی زندگی می‌کنند؛ حتماً باید به پزشک مراجعه کنند.

پزشک برای تشخیص نمونه‌ای از زخم‌های به وجود آمده در پوست و یا قسمت‌های دیگر را برداشته و آزمایش های مربوطه روی نمونه انجام می شود.

 انجام مایعات فیزیکی و جسمانی از جمله بررسی اندازه طحال و کبد نیز به تشخیص سالک کمک می‌کند.

پیشگیری از بیماری سالک

بیماری سالک واکسن و یا دارویی برای پیشگیری ندارد؛ بنابراین فرد باید بهداشت فردی را رعایت کرده و از مناطق با شیوع زیاد این بیماری دوری کند.

• ضدعفونی کردن دوره ای محیط برای نابودی حشرات و پشه های آلوده و خودداری کردن از ایجاد کمپ در نزدیکی زیست گاه حشرات و…
• رعایت بهداشت فردی و محیطی
• هنگام مسافرت مراقب نیش پشه و حشرات مختلف بوده تا از ایجاد عفونت و بیماری پیشگیری کنید.
•  طی سفر و در مناطق پر خطر در صورت مواجهه با نیش و گزش حشرات توصیه می‌شود به پزشک مراجعه کرده تا در صورت درگیری درمان به موقع شروع شود.
• پرهیز از قرار گرفتن در فضای بسته با تهویه نامناسب برای مدت طولانی

درمان بیماری سالک

• در صورتی که سالک باعث ایجاد ضایعات پوستی شود؛ با تشخیص و تجویز پزشک می توان از درمان‌های موضعی کرایوتراپی که نام دیگر آن سرما درمانی است برای درمان عارضه پوستی و فریز کردن زخم استفاده کرد.
• اعمال موضعی گرما برای نابودی انگل؛ چرا که انگل لیشمانیا به حرارت و گرما حساس بوده و در گرما از بین می‌رود بنابراین اعمال میزان مناسبی از حرارت به زخم می‌تواند عفونت ناشی از انگل را بهبود بخشد.
• داروهای فلوکونازول، کتوکونازول، میلتفوسین، آمفو تریسین B و… داروهای ضد قارچی و انگلی هستند که معمولاً برای درمان بیماری سالک مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 پزشک با توجه به شدت بیماری و عارضه حاصل از آن، موثرترین دارو را تجویز می‌کند.