در این مقاله قصد داریم به بررسی کم خونی و دیابت و ارتباط این دو با هم بپردازیم؛ در ادامه همراه ما باشید.
به کاهش گلبولهای قرمز خون و هم چنین کاهش مقدار هموگلوبین گلبولهای قرمز آنمی یا کم خونی میگویند.
چند مورد از مهمترین علت های کم خونی (آنمی ): از دست دادن خون، کمبود آهن و نیز کاهش تولید ماده اریتروپویتین است که از سلول های کبدی و کلیه های سالم تولید میشود.
در صورتی که کلیهها آسیب ببینند؛ اریتروپویتین کافی برای تولید گلبول قرمز تولید نمیکنند.
کلیهها در هنگام نیاز با ترشح مادهای به نام اریتروپویتین، بر سلول زاینده مغز استخوانها اثر گذاشته و تولید گلبول قرمز را افزایش میدهد.
دیابت ( قند خون بالا ) در اغلب موارد باعث آسیب به کلیههای فرد میشود .دو نوع دیابت وجود دارد:
دیابت نوع یک: که در این نوع دیابت سیستم ایمنی به جزایر لانگرهانس پانکراس که وظیفه تولید انسولین را دارند، حمله کرده و تولید انسولین متوقف میشود و یا کاهش مییابد. به دیابت نوع یک دیابت وابسته به انسولین نیز می گویند.
دیابت نوع ۲: که پانکراس انسولین کافی یا بیش از حد تولید کرده اما سلول ها، گیرنده مناسب انسولین را نداشته و در نتیجه انسولین روی سلول اثرگذار نیست.
در هر دو نوع دیابت (دیابت نوع یک و نوع دو) سلول توانایی استفاده از قند (گلوکز) را نداشته و دچار کمبود انرژی میشود.
افراد دیابتی معمولاً دارای رگهای خونی التهابی هستند.
دیابت نوعی بیماری متابولیک است؛ بنابراین یکی از شایعترین علت های درگیری کلیه ها به شمار میرود. دیابت همچنین ممکن است باعث کم خونی شود.
ارتباط کمخونی و دیابت
عوامل متعددی باعث کم خونی میشوند . از جمله: کمبود آهن، نارسایی و اختلال کلیهها، کمبود ویتامین B12، خونریزیهای داخلی و اختلال عملکرد مغز استخوان و…
ما در این مقاله به بررسی ارتباط کم خونی و دیابت می پردازیم.
همانطور که در قسمت های بالا اشاره شد؛ دیابت، افزایش قند خون (گلوکز خون) است. از طرفی قند خون بالا و نیز فشار خون بالا باعث آسیب به کلیه ها میشوند. آسیب به کلیه ها با اثرگذاری روی کاهش ترشح هورمون اریتروپویتین ها منجر به کم خونی میشوند.
عوامل ایجاد کننده کم خونی و دیابت
علتهای زیادی در بیماران دیابتی وجود دارد که منجر به ایجاد کم خونی میشود از جمله علائم نوروپاتی یا آسیب یا اختلال سیستم عصبی: افراد دیابتی در عصبدهی سمپاتیک به کلیه دچار اختلال میشوند که این اختلال و آسیب منجر به کاهش تولید و آزادسازی ماده اریتروپویتین که همان هورمون محرک سازنده خون است میشود.
عواملی مانند: التهابهای منتشر شونده، نارسایی و اختلال قلب، کمبود آهن، نفروپاتی، افزایش دفع پروتئین از طریق ادرار که باعث کاهش کارکرد کلیه شده و در نتیجه منجر به نارسایی کلیه می شود.
در افراد دیابتی میزان اوره خون زیاد شده و این افراد پروتئین نیز دفع می کنند ؛ که این عوامل باعث ایجاد نارسایی کلیوی و بیحالی زیاد و بی اشتها شدن و یا کم اشتهایی شده و نیز علائم دیگر مانند ورم دست و پا و اندام ها، خارش بدن، بیحسی و… را نمایان می کنند.
افراد دیابتی که دارو مصرف می کنند نیز مستعد ابتلا به کم خونی هستند دارو های مانند متفورمین، تیازولیدین و…
برای مثال افراد دیابتی که برای مدت طولانی از متفورمین استفاده می کنند ، به دلیل تداخل این دارو با جذب ویتامین B12 که برای گلبول سازی لازم است ممکن است باعث اختلال در تولید گلبول قرمز و در نتیجه کم خونی شود. بنابراین با توجه به شیوع زیاد کم خونی در بیماران دیابتی غربالگریهای مختلف و آزمایش های لازم به صورت دورهای انجام شود.
عوارض کم خونی و دیابت
- اختلال و کاهش عملکرد کلیه
- اختلال قلبی و عروقی
- رتینوپاتی (آسیب شبکه چشم)
- آسیب نورونی و…
کاهش عوارض کم خونی و دیابت
- علائم زمینه ای دیابت کنترل شود.
- اصلاح سبک زندگی
- ورزش منظم
- مشاوره با متخصص تغذیه برای کاهش مصرف شیرینی و شکلات و…
- دارو درمانی
- کنترل قند خون
- افزایش تعداد وعدههای غذا و کاهش مقدار غذا در هر وعده
- استفاده از مواد غذایی حاوی مواد مغذی و آهن و…
توصیه میشود در صورتی که به کم خونی مبتلا هستید سریعاً به پزشک مراجعه کرده تا از افزایش عوارض دیابت پیشگیری کنید.