از گذشته تا امروز، عسل نه تنها یک خوراکی شیرین و مقوی بوده، بلکه به عنوان یک داروی طبیعی برای ترمیم زخمها نیز شناخته میشود. تحقیقات علمی نشان دادهاند که درمان زخم با عسل میتواند به کاهش التهاب، جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی کمک کند. به همین دلیل بسیاری از افراد از عسل به عنوان یک روش ایمن و موثر در کنار درمانهای پزشکی برای بهبود زخمهای سطحی و حتی برخی زخمهای مزمن استفاده میکنند. برای آنکه با نحوه عملکرد عسل در بهبود زخمها، استفاده صحیح از عسل برای درمان زخم و عوارض احتمالی این روش درمانی آشنا شوید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
عسل چگونه به بهبود زخم کمک میکند؟
عسل ترکیبات خاصی دارد که موجب شده است از گذشته تا امروز از آن به عنوان یک روش طبیعی جهت ترمیم زخم استفاده شود. آنزیمها و آنتیاکسیدانهایی که در این ماده وجود دارند، روند بازسازی سلولها را سرعت بخشیده و خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی آن، میتواند از بروز عفونت و التهاب در زخم جلوگیری کند. عسل رطوبت مناسبی در محیط زخم ایجاد میکند تا زخم سریعتر بهبود پیدا کرده و در عین حال درد و سوزش آن کاهش پیدا کند.
1. خواص ضد باکتریایی عسل
در ترکیبات عسل آنزیمی به نام گلوکز اکسیداز وجود دارد که در صورت رقیق شدن با آب، کمی H2O2 یا همان هیدروژن پراکسید تولید کند که خاصیت ضدعفونیکنندگی دارد و باکتریها را مهار میکند. بعضی عسلها مانند عسل مانکا از ترکیباتی مانند MGO و فیتوشیمیاییهای دیگر برخوردار هستند که از مستقل از H2O2، خاصیت ضد باکتریایی دارد. علاوه بر این موارد، غلظت قند در عسل بسیار بالا است که موجب میشود آب را از باکتریها بیرون کشیده و آنها را از بین ببرد. همچنین pH پایین عسل، محیط را اسیدی کرده و شرایط رشد باکتری را نامساعد میکند.
2. خاصی ضد التهابی و آنتیاکسیدانها
عسل در ترکیبات خود از آنتی اکسیدانها و ترکیبات فنولی برخوردار است که میتوانند مسیرهای التهابی را تعدیل کنند. بدین ترتیب درد، قرمزی و ادم را به حداقل رسانده و موجب کاهش التهاب میشود. بدین صورت سلولهای ترمیمی میتوانند به راحتی وارد فاز بازسازی شوند.
3. دبریدمان و کنترل ترشحات (پاکسازی زخم)
عسل به واسطه خاصیت اسموتیک و آنزیمهایی که دارد، میتواند به دبریدمان اتولیتیک (حل تدریجی بافت نکروتیک) کمک کرده و پوشش مرطوب محافظتی ایجاد کند که از تشکیل اسکار ضخیم و گسترش عفونت جلوگیری میکند. این خاصیت در زخمهایی که مقدار زیادی بافت مرده یا چرک دارند، بسیار مفید است.
باید توجه داشته باشید که با وجود تمام خواص مفیدی که عسل دارد، استفاده از آن برای ترمیم زخم به روش سنتی میتواند خطرات زیادی را به همراه داشته باشد. خواص عسل در ساخت بسیاری از داروها و پمادهای ترمیم کننده زخم کاربرد دارند که به شما کمک میکنند به جای استفاده عسل بر روی زخم به صورت مستقیم، از داروهایی استفاده کنید که به صورت ویژه برای درمان و بهبود زخمها ساخته شدهاند.
نحوه صحیح استفاده از عسل بر روی زخم
پیش از هر توضیحی باید به شما بگوییم که استفاده از عسل برای درمان زخم باید حتما تحت نظر پزشک و طبق دستور ایشان انجام شود، در غیر این صورت نه تنها زخم شما درمان نمیشود، بلکه موجب بروز آسیبها و عوارض متعدد خواهد شد. در ادامه نحوه استفاده از این روش را برای شما توضیح میدهیم.
- از عسلی استفاده میشود که مخصوص پزشکی است و یا پانسمانهای استانداردی که خواص عسل را به همراه دارند، بر روی زخم قرار داده میشوند. این موارد معمولا با گاما اشعه استریل میشوند که برای مصارف موضعی مناسب هستند.
- برای استفاده از این مواد، ابتدا باید زخم را با محلول نمکی استریل شستشو داده و سپس لایه نازکی از عسل پزشکی بر روی بستر زخم قرار میدهند و با پانسمان استریل میپوشانند.
- بسته به میزان ترشح زخم و توصیه محصول، معمولا هر 24 تا 48 ساعت باید پانسمان تعویض شود.
- اگر قرمزی، درد یا تب فرد افزایش پیدا کرد و یا بوی نامطبوعی احساس کردید، سریعا به پزشک مراجعه نمایید.
درمان زخم با عسل چه عوارض خطرناکی دارد؟
با وجود اینکه عسل یه ماده طبیعی با خواص فراوان است، اما استفاده از آن بر روی زخم بیخطر نخواهد بود. در کنار تمام مزایایی که این ماده دارد، میتواند با عوارض متعددی نیز همراه باشد که اطلاع از آنها به شما کمک میکند برای استفاده از این روش درمان سنتی، بهترین تصمیم را بگیرید. این عوارض شامل موارد زیر میشوند:
- واکنش آلرژیک: افرادی که به عسل یا فرآوردههای زنبور حساسیت دارند، ممکن است پس از استفاده دچار قرمزی، خارش یا تورم در محل زخم شوند. به طور کلی عسل یک ماده حساسیت زا محسوب میشود که میتواند برای افراد مختلف حساسیت ایجاد کند؛ به همین دلیل استفاده از آن باید زیر نظر پزشک باشد.
- افزایش خطر عفونت در عسلهای غیرطبیعی: اگر از عسلهای غیر خالص یا صنعتی استفاده شود، به دلیل وجود مواد افزودنی یا آلودگی میکروبی، خطر عفونت بیشتر میشود. همچنین قند آن میتواند به یک منبع تغذیه مناسب برای باکتریها تبدیل شده و موجب افزایش تعداد باکتریها و احتمال بروز عفونت شود.
- مشکل برای بیماران دیابتی: بیماران دیابتی باید با احتیاط بیشتری از عسل روی زخم استفاده کنند، زیرا عسل قند بالایی دارد و ممکن است در صورت مراقبت نادرست، در تماس با زخم پای دیابتی شرایط رشد باکتریها را فراهم کند و موجب وخیم شدن وضعیت زخم شود.
- تاخیر در مراجعه به پزشک: یکی از خطرناکترین موارد این است که برخی افراد به دلیل استفاده از عسل، درمان پزشکی مناسب را به تاخیر میاندازند. در حالی که بعضی زخمها (مثل زخمهای عمیق یا عفونی) نیاز به مداخله فوری پزشک دارند.
کلینیک زخم کرج، بهترین مرکز درمان انواع زخمها
اگر به دنبال یک مرکز تخصصی و مطمئن برای درمان انواع زخمها هستید، کلینیک زخم کرج یکی از بهترین انتخابها برای شماست. این کلینیک با بهرهگیری از پزشکان مجرب و تیم درمانی حرفهای، خدمات جامع و پیشرفتهای در زمینه انواع زخمها همچون درمان زخم پای دیابتی، زخم بستر، زخمهای عفونی، سوختگیها و ترمیم زخمهای مزمن ارائه میدهد. استفاده از تجهیزات مدرن، روشهای نوین پانسمان و مواد استاندارد پزشکی باعث شده تا روند ترمیم زخمها در این مرکز با سرعت بیشتری انجام شود و خطر عفونت به حداقل برسد. علاوه بر درمان، بیماران در کلینیک زخم کرج آموزشهای لازم در خصوص مراقبتهای خانگی از زخم را دریافت میکنند تا از بازگشت یا تشدید آن جلوگیری شود. اگر سلامت و بهبود سریع زخم برای شما اهمیت دارد، کلینیک زخم کرج میتواند مطمئنترین همراه در مسیر درمان باشد.