هایپوگلایسمی یا کاهش میزان قند خون، وضعیتی است که در آن، میزان قند خون فرد به زیر ۶۰ میلیگرم بر دسی لیتر افت میکند.
علت هایپوگلایسمی
- افت قند خون ممکن است در هر فردی دیده شود؛ اما در افراد دیابتی که انسولین استفاده میکنند؛ نسبتا شایعتر است.
- در دوران بارداری ممکن است میزان قند خون مادر باردار کاهش یابد؛ بنابراین استفاده از انسولین باید تنظیم شده و نیز کاهش یابد.
- مصرف میزان قبلی انسولین با وجود کاهش گلوکز خون منجر به هایپوگلایسمی میشود.
- اختلالات هورمونی غدد هیپوفیز و آدرنال
- ابتلا به بیماریهایی مانند بیماری کبدی و کلیوی
- ورزشهای شدید بدون مصرف میان وعده مناسب
- گرسنگیهای طولانی مدت و…
علائم و نشانههای هایپو گلایسمی
بسیاری از علائم افت قند خون (هایپوگلایسمی) دیر ظاهر شده و پیشرفت بیماری، روند درمان و بهبودی را سختتر میکند.
مهمترین و شایعترین علائم و نشانههای هایپوگلایسمی (افت قند خون) شامل: احساس ضعف و گرسنگی، حالت تهوع، احساس سبکی سر، سرگیجه و خواب آلودگی، تغییرات خلق و خو، عصبانیت، استرس و اضطراب، اختلال تکلم، اختلال بینایی، کاهش سطح هوشیاری، تشنج و…
در صورتی که هایپوگلایسمی به موقع تشخیص داده نشود؛ بیماری پیشرفت کرده در نهایت منجر به مرگ میشود.
بنابراین توصیه میشود در صورت مشاهده علائم هرچه سریعتر به پزشک مراجعه کرده تا با تشخیص به موقع و اقدامات درمانی موثر مانع پیشرفت بیماری شود.
عوامل مستعد کننده ابتلا به هایپو گلایسمی
- سبک زندگی نادرست
- تغذیه نامناسب
- ورزشهای طولانی مدت و شدید بدون تغذیه مناسب
- استرس طولانی مدت و شرایط کاری تنش زا
- مصرف الکل زیاد
- گرسنگی طولانی مدت
- بیماریهای کبدی مانند سیروز کبدی و…
عوارض هایپو گلایسمی
- افت شدید قند خون میتواند باعث بیهوشی و تشنج فرد نیز شود.
- در صورتی که هایپوگلایسمی در مراحل اولیه درمان نشود علائم و عوارض آن شدیدتر شده و آسیبهایی وارد میکند.
- عوارض هایپوگلایسمی شامل: تشنج، کاهش سطح هوشیاری، سرگیجه، زوال عقل، خونریزی مغزی، حمله قلبی، اختلالات شناختی و روانی فرد و…
درمان هایپو گلایسمی
- در صورت مشاهده علائم هایپوگلایسمی میزان قند خون خود را با دستگاه تست قند خون اندازه بگیرید.
- با مشاهده علائم هایپوگلایسمی، حتی اگر دستگاه تست قند خون ندارید؛ به درمان آن اقدام کنید.
- مهمترین و موثرترین راه درمان هایپوگلایسمی تغذیه مناسب است.
- برای درمان سریع میتوانید از ۱۵ تا ۲۰ گرم کربوهیدرات استفاده کنید.
- غذاهای قندی بدون پروتئین و چربی به راحتی در بدن به گلوکز تبدیل میشوند.
- در صورتی که میزان قند خون فرد هوشیاری زیر ۶۰ میلیگرم بر دسی لیتر باشد میتوانید از ۱۵ تا ۲۰ گرم کربوهیدرات خوراکی سریع الاثر مانند یک قاشق سوپخوری عسل، آبمیوه طبیعی، شکر محلول در آب، آبنبات یا کشمش و… استفاده کنید.
- بعد از گذشت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه دوباره میزان قند خون را اندازه بگیرید.
- در صورتی که میزان قند خون شما همچنان پایین باشد؛ مجدد از ۱۵ تا ۲۰ گرم کربوهیدرات استفاده کنید.
- این کار را تا رسیدن قند خون به حد بالای ۷۰ میلیگرم بر دسی لیتر تکرار کنید.
- توجه داشته باشید تغذیه مناسب و به موقع میتواند به تثبیت قند خون نرمال کمک کند.
- در صورتی که هایپوگلایسمی فرد شدید بوده و بیمار هوشیار نیست، نمیتواند غذا و مواد شیرینی استفاده کند؛ باید از تزریق گلوکاگون (هورمون آزاد کننده گلوکز به جریان خون) یا تزریق گلوکز به صورت وریدی استفاده کنید.
- سبک زندگی درست، فعالیتهای بدنی و ورزش منظم و رژیم غذایی مناسب علاوه بر کنترل و کاهش وزن، به کنترل قند خون طبیعی نیز کمک میکنند.
- در موارد بسیار شدید هایپوگلایسمی بیمار دیابتی، بیمار باید در بیمارستان بستری و تحت نظر باشد.
- هایپوگلایسمی در موارد شدید منجر به تشنج، حالت کما و مرگ میشود؛ بنابراین با مشاهده علائم ذکر شده در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.