زخم بستر چیست؟
زخم بستر (Bedsore) که به آن زخم فشاری نیز گفته میشود، به دلیل بیتحرکی و اعمال فشار ثابت به یک یا چند نقطه از بدن فرد رخ میدهد. این اعمال فشار پس از 2 یا 3 ساعت باعث ایجاد قرمزی در پوست شده و اگر ادامه پیدا کند، در طولانی مدت میتواند موجب آسیب رساندن به لایهها زیرین پوست و حتی بافت ماهیچه و استخوان شود. زخم بستر در اکثر مواقع در نواحی از بدن رخ میدهد که بافت نرم میان پوست و استخوان قرار گرفته باشد.
زخم بستر چگونه ایجاد میشود؟
همانطور که گفتیم زخم فشاری یا زخم بستر به دلیل بروز فشار و خراش بر روی نقاط مختلف پوست و بافت بدن ایجاد میشود که این فشار گردش خون به نواحی مختلف بدن را مختل میکند. با کاهش خونرسانی به نواحی تحت فشار، آسیب به سطح پوست و بافتها افزایش یافته و در موارد شدیدتر میتواند باعث نکروز یا مرگ بافتها شود. این اتفاق در افراد سالمند، افرادی که مدت زمان زیادی بستری بودند، افرادی که در حالت کما قرار دارند و افرادی که فلج شدهاند یا از ویلچر استفاده میکنند رایج است.
مراحل پیدایش زخم بستر
- مرحله اول: در مرحله ابتدایی این بیماری، در افراد با پوست تیره، نواحی تحتِ تاثیر فشار، به رنگ بنفش یا آبی در میآید و در افراد با پوست روشن، قرمز میشود. این تغییر رنگ با ماساژ دادن و اعمال فشار با انگشتان بر ناحیه مورد نظر، به حالت قبل باز نمیگردد.
- مرحله دوم: در این مرحله لایههای بالایی پوست در ناحیه تحت فشار از بین رفته و ظاهری شبیه به تاول ایجاد میکند. در این مرحله پوست بدن میتواند خود را ترمیم نماید.
- مرحله سوم: تمام بافت پوستی و بافتهای زیرین پوست در ناحیه از بین رفته، زخم باز است و آسیب به نواحی عمقیتر مانند لایه چربی نیز نفوذ کرده است. در این مرحله از زخم بستر، استخوانها و ماهیچهها قابل مشاهده هستند.
- مرحله چهارم: در مرحله آخر زخم و آسیب به عضلات، استخوان و حتی تاندونها نفوذ کرده، زخم عفونی و چرکی است و رنگ پوست به سیاه، بنفش یا آبی تیره تغییر میکند.
زخم بستر چه علائم و نشانههایی دارد؟
- تورم و قرمزی پوست
- دون دون شدن پوست
- ایجاد عفونت و تخلیه مایع چرک مانند
- تغییر رنگ غیر عادی پوست و بافتها
- حساس شدن ناحیه آسیب دیده به لمس
- پوسته پوسته شدن پوست
- سرد یا گرم بودن ناحیه زخم نسبت به سایر نواحی
زخم بستر در چه نواحی از بدن رخ میدهد؟
- ستون فقرات
- اطراف شانهها
- آرنج
- پاشنه پا
- دنبالچه
- باسن
- پشت بازوها
- پشت سر
- مچ پا
- لگن
دلایل ایجاد زخم بستر
- بی حرکتی و اعمال فشار: زمانی که به دلایل مختلف مانند بستری شدن طولانی مدت، استفاده از ویلچر، فلج شدن و … نیاز باشد که بیمار به مدت طولانی ثابت بماند، کشیدگی با ملحفه و ساییدگی بر روی پوست ایجاد شده و موجب به وجود آمدن زخم میشود.
- تنشِ برشی: تنش برشی زمانی اتفاق میافتد که سطح پوست بیمار در ناحیه مورد نظر و سطح تخت یا صندلی در جهت مخالف یکدیگر حرکت کرده و پوست اطراف استخوان کشیده شود. این موضوع نیز یکی از دلایل به وجود آمدن زخم بستر محسوب میشود.
- اصطکاک: با کشیده شدن پوست بر روی سطح لباس یا ملحفه، پوست در نواحی مختلفی مانند کمر، ستون فقرات، پاشنه و … آسیبپذیر شده و زخم و خراش بر روی پوست ایجاد میشود.
- رطوبت: از دیگر دلایلی که در ایجاد شدن زخم بستر نقش دارد، رطوبت ناشی از عرق کردن، ادرار و مدفوع است که اگر بر روی پوست باقی مانده و آن را مرطوب نگه دارد، میتواند زخم بستر ایجاد کند.
روشهای جلوگیری از زخم بستر
همانطور که گفتیم زخم بستر به دلیل ثابت ماندن و عدم تحرک بیمار ایجاد میشود، به همین دلیل میتوان به سادگی از بروز آن پیشگیری کرد. تنها کافی است موارد زیر را به درستی و به صورت روزانه انجام دهید:
- موقعیت و وضعیت بیمار به صورت مکرر حداقل هر 15 دقیقه تا 2 ساعت یکبار در زمان بیداری و حداکثر ۳ ساعت در زمان خواب، تغییر کند.
- نواحی حساس بدن را به صورت روزانه بررسی کرده، تمیز و خشک شوند.
- بیمار باید رژیم غذایی سالم و مناسب داشته باشد.
- بیماری که در بستر قرار دارد، باید از مصرف انواع دخانیات از جمله سیگار منع شود.
- برای افزایش گردش خون به نواحی مختلف بدن و کاهش فشار، بهتر است که بیمار تمریناتی را متناسب با وضعیت و شرایط خود انجام دهد.
- از تشک و بالشهای مخصوص مانند تشک مواج سلولی و سلولزی استفاده شود تا نحوه قرارگیری بیمار بر روی بستر به درستی انجام شده و کمترین فشار را متحمل شود.
درمان زخم بستر چگونه انجام میشود؟
همانطور که پیشتر به آن اشاره شد، زخم بستر میتواند در مراحل مختلفی باشد که هر یک از این مراحل به روش درمان متفاوتی نیاز دارند. در صورت بروز زخم بستر بر روی نواحی مختلف بدن بیمار، باید بدانید که چگونه باید از پیشرفت آن جلوگیری کرد و یا روشهای درمان آن چگونه است. روشهایی که در ادامه بیان میشوند را باید برای پیشگیری از پیشرفت زخم و بروز آسیبهای جدیتر انجام دهید:
- در ابتدا باید با تغییر وضعیت بیمار خود به صورت مداوم، فشار را کاهش دهید.
- زخم ایجاد شده را مطابق تجویز پزشک با محلولهای ضد عفونیکننده یا آب و صابون شستشو دهید.
- پانسمان زخم باید توسط کارشناس متخصص زخم تعویض شده و تمیز نگه داشته شود. این کار باعث میشود احتمال بروز عفونت کاهش پیدا کند. انواع بسیاری از پانسمان برای بانداژ کردن زخم بستر مانند پانسمان فوم، پانسمان هیدروژل، پانسمان هیدروکلوئیدی و پانسمان آلژینات وجود دارد که باید متناسب با وضعیت زخمها و توصیه پزشک و کارشناسان متخصص زخم، بهترین نوع پانسمان را انتخاب نمایید.
- میتوانید از کرمها و پمادهای موضعی برای ضدعفونی کردن و حفظ رطوبت مورد نیاز زخم، تحت نظر پزشک استفاده نمایید.
- داروهای خود را مطابق دستور پزشک مصرف نمایید.
همچنین روشهای درمانی بسیار مدرنی برای درمان زخم بستر وجود دارد که میتوانید از هر یک از این روشها استفاده نمایید. علاوه بر این کلینیک زخم کرج با تیم پزشکی متخصص و مجرب خود، علاوه بر درمان این عزیزان در کلینیک، درمان زخم بستر در منزل را نیز برای شما عزیزان امکانپذیر کرده است که شما میتوانید برای استفاده از این خدمات درمانی، با شمارههای موجود در سایت تماس گرفته و درخواست خود مبنی بر دریافت نوبت حضوری در کلینیک زخم و یا اعزام پزشک به منزل شما در زمان مشخص را با کارشناسان ما درمیان بگذارید.
روشهای درمان زخم بستر در منزل شامل موارد زیر میشوند:
- درمان زخم بستر با استفاده از پانسمان های نوین و ارائه راهکارهای مراقبتی
- درمان زخم بستر به روش جراحی
- درمان زخم بستر با استفاده از دستگاههای کمکی مثل وکیومتراپی، لایتتراپی، پلاسما تراپی
این مطلب صرفا برای افزایش آگاهی شما نوشته شده است و تاکید داریم که پیش از هرگونه اقدامی با پزشک متخصص مشورت نمایید. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره انواع روشهای درمان زخم بستر، میتوانید به صفحه روشهای درمان قطعی زخم بستر در منزل مراجعه نموده و مطالب آن را مطالعه نمایید. همچنین میتوانید با شمارههای مندرج در سایت تماس گرفته و از مشورت با کارشناسان ما بهرهمند شوید.