کتواسیدوز دیابتی چیست؟
کتواسیدوز دیابتی یا DKA یکی از عوارض جدی و مهم بیماری دیابت به شمار میرود و زمانی رخ میدهد که قند خون فرد برای مدت زمان طولانی بالا بوده و ماده اسیدی کتون در خون تجمع پیدا کند. این عارضه هم در افراد مبتلا به دیابت نوع یک رخ میدهد و هم در افراد مبتلا به دیابت نوع دو؛ اما در دیابت نوع یک بسیار شایعتر است.
کتواسیدوز دیابتی در دوران بارداری
درصد بسیار کمی از زنان باردار (0.5 تا 3 درصد) ممکن است به کتواسیدوز دیابتی مبتلا شوند که احتمال این اتفاق در زنان مبتلا به دیابت نوع 1 بیشتر است. در دیابت نوع 2 در بارداری، عواملی مانند تروما، عفونت، درمان با گلوکوکورتیکواستروئیدها با دوز بالا و یا استفراغ میتوانند در بروز این مشکل تاثیرگذار باشند. این اتفاق در دوران بارداری خطر بیشتری داشته و میتواند جنین را در شرایط هیپوکسی (کمبود اکسیژنرسانی) قرار داده و جان جنین و مادر را تهدید نماید.
کتواسیدوز دیابتی در سالمندان چگونه است؟
احتمال بروز کتواسیدوز دیابتی در افراد جوان و کمتر از 19 سال بیشتر از افراد مسن است اما به این معنا نیست که در افراد مسن چنین مشکلی رخ نمیدهد. شدت کتواسیدوز دیابتی در افراد سالمند با بیماریهای زمینهای آنها میتواند تغییر کند و عوارض جدی مانند انفارکتوس میوکارد(سکته حاد قلبی) ، عفونت و حوادث عروق مغزی را به دنبال داشته باشد.
چرا کتواسیدوز در بیماران مبتلا به دیابت رخ میدهد؟
زمانی که انسولین بدن برای جذب قند خون به سلولها کافی نباشد، کبد چربیها را برای تامین انرژی سلولها تجزیه میکند که این اتفاق موجب تولید کتون شده و وارد خون میشوند. با افزایش میزان کتون در خون در طولانیمدت، جان فرد به خطر میافتد. این عارضه یکی از نشانههای ابتلا به دیابت نوع یک نیز محسوب میشود. از دلایل شایع ابتلا به DKA میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ابتلا به بیماری یا عفونت
- عدم تولید و ترشح انسولین به میزان کافی
- بسته شدن یا گرفتگی پمپ انسولین به دلیل استفاده از یک پمپ در سلول
کتواسیدوز دیابتی چه علائمی دارد؟
- افزایش قند خون یا هایپرگلیسمی
- حالت تهوع یا استفراغ
- گیجی، احساس خستگی و ضعف شدید
- خشکی دهان و تشنگی شدید
- خشک شدن پوست
- تکرر ادرار
- احساس درد در ناحیه شکم
- سریع نفس کشیدن
- سرخ و برافروخته شدن صورت
- افزایش مقدار کتون در ادرار
- کاهش میزان هوشیاری، غش یا سنکوپ کردن
- بو گرفتن دهان( بوی اَسِتون)
نحوه تشخیص کتواسیدوز دیابتی
برای تشخیص این عارضه باید از آزمایشهای مختلف استفاده نمود تا از میزان قند خون و کتواسیدوز آن اطمینان پیدا کرد. برای بررسی این موارد از آزمایشهای زیر استفاده میشود:
- آزمایش خون از جمله آزمایش سدیم و پتاسیم
- تست گاز خون شریانی برای تعیین میزان اسیدیته خون
- فشار خون
- نوار قلب
- عکسبرداری از قفسه سینه یا انجام آزمایشهایی برای بررسی نشانههای عفونت
کتواسیدوز دیابتی چه عوارضی دارد؟
زخم پای دیابتی یکی از عوارض مهم افزایش بیش از حد قند خون و کتواسیدوز دیابتی است که باید در سریعترین زمان ممکن درمان شود. برای درمان زخم پای دیابتی در منزل خود و کلینیک تخصصی درمان زخم میتوانید از طریق شمارههای درج شده در سایت با کارشناسان ما در ارتباط بوده و درخواست اعزام متخصص زخم به منزل خود نمایید.
- کمای دیابتی
- زخم پای دیابتی
- آسیب به رگهای خونی، اعصاب، کلیه، شبکیه چشم و قلب
- ایجاد بیماریهای پوستی مانند تاول دیابتی، زخم نوروپاتی، درموپاتی دیابتی و آرتروپاتی دیابتی
- هایپرگلیسمی
- هیپوگلیسمی
روشهای پیشگیری از ابتلا به کتواسیدوز دیابتی
- قند خون خود را به طور منظم اندازهگیری کنید تا در صورت افزایش قند خون بلافاصله متوجه آن شوید.
- روند درمان و مصرف انسولین را بدون دستور پزشک قطع نکنید.
- تمامی دستورات پزشک را به درستی انجام دهید و در مواقع
چگونه میتوان کتواسیدوز دیابتی را درمان کرد؟
برای درمان کتواسیدوز دیابتی از روشهای ترکیبی استفاده میشود که باید برای انجام آنها به بیمارستان مراجعه کرده و روشهای درمانی تحت نظر پزشک انجام شوند. این روشها شامل موارد زیر میشوند:
درمان با آنتیبیوتیک
ابتلا به بیماریهای عفونی مختلف میتواند به عنوان یک محرک برای ابتلا به کتواسیدوز دیابتی عمل کند که در این حالت برای درمان آن باید آنتیبیوتیک مصرف شود تا با درمان عفونت، کتواسیدوز دیابتی نیز درمان شود.
روش جایگزینی مایعات
زمانی که فرد به کتواسیدوز دیابتی مبتلا باشد، آب فراوانی را از دست داده و بدن با کاهش آب مواجه میشود که این امر موجب کاهش جریان خون میشود. به همین دلیل برای رفع این مشکل، در بیمارستان به فرد مبتلا به دیابت به صورت داخل وریدی (IV) مایعات تزریق میشود.
درمان با تزریق انسولین
در این روش باید انسولین به صورت وریدی به شما تزریق شود تا میزان قند خون شما به کمتر از 200 تا 250 میلیگرم در دسیلیتر برسد. در هنگام تزریق انسولین نیز باید از شما آزمایش خون گرفته شود تا پزشک با بررسی میزان قند خون، تعیین نماید که تا چه زمانی باید تزریق انسولین ادامه پیدا کند.
کنترل مقدار الکترولیتهای بدن
با کاهش سطح انسولین بدن، سطح الکترولیتهای بدن نیز به مقدار زیاد و غیر معمولی پایین میآید. این اتفاق میتواند در نحوه عملکرد اندامهای حیاتی مانند قلب و اعصاب بسیار تاثیرگذار باشد. برای رفع این مشکل نیز باید تزریق وریدی الکترولیتها انجام شود.