در این مقاله قصد داریم به توضیح، معرفی و عوامل ایجاد کننده و درمان کتواسیدوز دیابتی بپردازیم؛ در ادامه همراه ما باشید.
کتواسیدوز دیابتی چیست ؟
در بیماران دیابتی که میزان انسولین تولیدی لوزالمعده کم بوده، سلولهای بدن توانایی استفاده از گلوکز خون را نخواهند داشت.
در نتیجه دچار کمبود انرژی می شوند که سلول ها برای تامین انرژی چربی ها را تجزیه می کنند و تجزیه چربی سبب تجمع مقدار زیادی کتون در خون می شود.
دو نوع دیابت داریم: دیابت نوع یک، که نوعی بیماری خود ایمنی است و سلول ایمنی بدن به جزایر لانگرهانس پانکراس که وظیفه ترشح انسولین را دارند حمله کرده و مانع تولید انسولین میشود.
اما در دیابت نوع دو میزان انسولین به طور طبیعی و یا بیش از حد طبیعی در بدن وجود دارد.
کتواسیدوز دیابتی در هر دو نوع دیابت نوع یک و نوع دو ممکن است دیده شود؛ اما به طور شایع تر در دیابت نوع یک به وجود میآید .
افراد مستعد عارضه کتواسیدوز دیابتی
- افراد دیابتی به ویژه دیابت نوع یک
- افرادی که سیگار می کشند و از مواد مخدر استفاده میکنند .
- استرس و اضطراب بیش از حد
- فشارهای روحی و روانی و…
علائم بیمار مبتلا به کتواسیدوز دیابتی
خشکی پوست و خشک شدن دهان، تشنگی زیاد، تکرر ادرار و افزایش میزان ادرار، خستگی زودرس، بیحالی، بی اشتهایی و گیجی، قند خون بالا (هایپرگلیسمی) کاهش وزن به صورت غیر طبیعی، کتون زیاد در ادرار، شکم درد، احساس حالت تهوع و استفراغ ضعف بدنی تنفس سریع و سطحی و گاهی کاهش سطح هوشیاری، سنکوپ و…
DKA یا کتواسیدوز دیابتی شرایط اورژانسی است که در صورت مشاهده علائم و نشانه ها باید به پزشک مراجعه کرده و نسبت به درمان آن اقدام کنید.
نحوه تشخیص کتواسیدوز دیابتی
پزشکان متخصص معمولاً بعد معاینه و تشخیص و مشاوره دیابت ، برای بررسی میزان کتون در ادرار آزمایشهایی را تجویز میکنند از جمله؛
- آزمایش خون برای بررسی الکترولیتهای بدن مانند پتاسیم و سدیم جهت ارزیابی فعالیت متابولیک بدن
- ABG یا تست گازهای خون شریانی برای بررسی میزان ph بدن (اسیدوز یا آلکالوز یا حالت خنثی)
- اندازهگیری فشار خون
- گرافی های مختلف قفسه سینه
- آزمایشهایی که عفونتها را نشان میدهد.
پیشگیری از بروز عارضهی کتو اسیدوز دیابتی
با رعایت موارد زیر می توانید از بروز عارضهی کتواسیدوز دیابتی پیشگیری کنید.
- چکاپ دوره ای افراد دیابتی و چک میزان قند خون و کنترل قند خون بالا
- استفاده به موقع از انسولین
- عدم قطع دارو بدون اجازه پزشک ( هرگز روند درمانی خود را بدون دستور پزشک قطع نکنید.)
- مصرف داروهای جدید با رعایت اصول و احتیاطات و طبق دستور پزشک
توجه داشته باشید در صورتی که انسولین بدن کاهش شدیدی داشته باشد کتواسیدوز دیابتی ممکن است به صورت ناگهانی پیشروی زیادی کند بنابراین به رعایت برنامه های درمانی و حفظ سلامت توجه شود.
درمان کتواسیدوز دیابتی
برای درمان این عارضه بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
- روشهای درمانی شامل: تزریق میزان معین انسولین طبق دستور پزشک به صورت وریدی
- تجویز مایعات و سرم مناسب برای جایگزین کردن الکترولیتها
- استفاده از مواد مغذی و کاهش مصرف مواد قندی ساده
بیمار دارای عارضهی کتواسیدوز دیابتی بهتر است تحت کنترل باشد تا از خطر احتمالی آسیب مغزی، کلیه ها و ریه و… پیشگیری شود. بیمار زمانی مرخص میشود که میزان کتون خون نرمالی داشته باشد.
طول مدت بستری بیماران مبتلا به کتواسیدوز دیابتی معمولاً بیش از دو روز طول نمیکشد.
برگشت پذیری کتواسیدوز دیابتی
توجه داشته باشید که پس از درمان نیز هر زمان که میزان انسولین بیمار کاهش بیش از حد داشته باشد و سلول توانایی تامین انرژی مورد نیاز خود را نداشته باشد ممکن است کتواسیدوز دیابتی به وجود آید.
عواملی مانند فراموشی مصرف انسولین در یک یا چند دوز ، کم تر مصرف کردن انسولین تجویزی و… که باعث کاهش میزان انسولین می شوند؛ به برگشت دوباره عارضهی کتواسیدوز دیابتی کمک زیادی میکنند.
کتواسیدوز دیابتی و کودکان
کودکان نیز مانند بزرگسالان در معرض خطر دیابت و نیز کتواسیدوز دیابتی هستند؛ بنابراین در صورت مشاهده علائمی چون تشنگی بیش از حد، خستگی، خشکی دهان، تکرر ادرار، کاهش وزن شدید و ناگهانی، تنفس سریع، خشکی پوست، گرسنگی زیاد و… به پزشک مراجعه کنید. تشخیص کتواسیدوز دیابتی در کودکان به دلیل شباهت علائم آن با سایر بیماری ها نسبت به بزرگسالان سخت تر میباشد .